ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ

Μαθησιακές Δυσκολίες

 Ο όρος Μαθησιακές Δυσκολίες είναι γενικός και χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει διαταραχές σε μία ή περισσότερες από τις βασικές διεργασίες που εμπλέκονται στην μαθησιακή ικανότητα ενός ανθρώπου. Οι Μαθησιακές Δυσκολίες έχουν οργανική αιτιολογία που είναι ενδογενής στο μαθητή. Δεν έχουν διευκρινισθεί πλήρως οι αιτιακοί παράγοντες, ούτε ο μηχανισμός λειτουργίας τους. Ωστόσο έχει γίνει σαφές ότι εδράζονται σε δυσλειτουργίες του κεντρικού νευρικού συστήματος.

Οι Μαθησιακές Δυσκολίες διακρίνονται σε Γενικές Μαθησιακές & Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες

Στις Γενικές Μαθησιακές Δυσκολίες παρατηρείται ελλιπής ανάπτυξη στην κατάκτηση δεξιοτήτων και την εκμάθηση γνώσεων σε ένα ευρύ φάσμα της καθημερινής δράσης του ατόμου (αυτοεξυπηρέτηση, γνωστικός τομέας, επικοινωνιακές δεξιότητες). Οφείλονται σε νοητική δυσλειτουργία, συχνά συνυπάρχουν με συνοδές διαταραχές και δεν αναφέρονται αποκλειστικά σε δυσκολίες που εμφανίζονται στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Ως Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες (ΕΜΔ) ορίζονται οι δυσκολίες που εκδηλώνονται με έντονη και επίμονη δυσκολία του μαθητή  στην εκμάθηση των σχολικών δεξιοτήτων σε βαθμό ανάλογο της χρονολογικής του ηλικίας, της νοημοσύνης του και της εκπαίδευσης που έχει λάβει. Οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες επηρεάζουν  την πρόσκτηση μιας ή περισσοτέρων δεξιοτήτων που σχετίζονται κυρίως με την επεξεργασία του γραπτού λόγου (ανάγνωση, κατανόηση γραπτού λόγου, ορθογραφία, αριθμητική σκέψη). Ενδέχεται να συνυπάρχουν με άλλες διαταραχές (π.χ. Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα, συναισθηματικές δυσκολίες). Στις ειδικές μαθησιακές δυσκολίες οι αδυναμίες που εμφανίζουν οι μαθητές δεν οφείλονται σε νοητικούς, εκπαιδευτικούς ή και πολιτισμικούς περιορισμούς. Τα άτομα που εκδηλώνουν ειδικές μαθησιακές δυσκολίες παρουσιάζουν φυσιολογικό ή και  ανώτερο νοητικό επίπεδο.

Στις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες ανήκουν :

  • Η Δυσλεξία

  • Η Δυσορθογραφία

  • Η  Δυσγραφία

  • Η Δυσαριθμησία

 

Αξιολόγηση Μαθησιακών Δυσκολιών

Έχοντας ως στόχο την ανάδειξη του ιδιαίτερου προφίλ των μαθητών έτσι ώστε να σχεδιαστούν κατάλληλα εξατομικευμένα προγράμματα παρέμβασης για όσους από αυτούς παρουσιάζουν ελλείμματα σε συγκεκριμένους τομείς, στην ΕΞΕΛΙΞΗ χρησιμοποιούνται σταθμισμένα και άτυπα εργαλεία αξιολόγησης μαθησιακών δυσκολιών.

 

ΛΟΓΟΜΕΤΡΟ

Το ψυχομετρικό εργαλείο ΛΟΓΟΜΕΤΡΟ είναι μια συστοιχία δοκιμασιών για την αξιολόγηση των δεξιοτήτων προφορικού λόγου καθώς και των δεξιοτήτων γραμματισμού κατάλληλο για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας 4 έως 7 ετών. Το ΛΟΓΟΜΕΤΡΟ χρησιμοποιείται για τον έγκαιρο εντοπισμό των παιδιών που ανήκουν σε ομάδα “υψηλού κινδύνου” για εμφάνιση γλωσσικών δυσκολιών αλλά και μετέπειτα δυσκολίες στη μάθηση του γραπτού λόγου.

Αποτελείται από 24 δοκιμασίες με σκοπό την εκτίμηση:

  • του προφορικού λόγου των παιδιών ως προς όλα τα υποσυστήματα της γλώσσας (φωνολογία, σημασιολογία, σύνταξη, μορφολογία, πραγματολογία) τόσο σε επίπεδο πρόσληψης-κατανόησης όσο και σε επίπεδο έκφρασης-παραγωγής 

  • της γλωσσικής ανάπτυξης των παιδιών (φωνολογική και μορφολογική επίγνωση) 

  • της ακουστικής κατανόησης σε επίπεδο ακολουθίας προφορικών οδηγιών και σε επίπεδο απάντησης σε ερωτήσεις κατανόησης αφηγηματικού-προφορικού λόγου  

  • της ανάπτυξης δεξιοτήτων γραμματισμού (αναγνώριση γραφο-φωνημικών αντιστοιχιών, γραφή ονόματος, επινοημένη γραφή) 

 

Αθηνά Τεστ Διάγνωσης Δυσκολιών Μάθησης

Το Αθηνά Τεστ είναι ένα σταθμισμένο ψυχοπαιδαγωγικό διαγνωστικό μέσο με σκοπό τον εντοπισμό παιδιών που παρουσιάζουν δυσκολίες να ανταποκριθούν στις μαθησιακές απαιτήσεις του σχολικού πλαισίου. Αποτελείται από 14 κύριες υποδοκιμασίες και μια συμπληρωματική. Μέσα από τις επιμέρους διαγνωστικές δοκιμασίες αξιολογείται ένα ευρύ φάσμα νοητικών, αντιληπτικών, ψυχογλωσσικών και ψυχοκινητικών διεργασιών. Οι δοκιμασίες αυτές είναι σε μορφή ψυχομετρικών κλιμάκων και αξιολογούν το επίπεδο και το ρυθμό ανάπτυξης του παιδιού σε πέντε τομείς:

  • Νοητική ικανότητα

  • Άμεση μνήμη ακολουθιών

  • Ολοκλήρωση ελλιπών παραστάσεων

  • Γραφο-φωνολογική ενημερότητα

  • Νευρο-ψυχολογική ωριμότητα

Το Αθηνά Τεστ απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 5 έως και 9 ετών (νηπιαγωγείο- Δ΄ Δημοτικού). Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε παιδιά μεγαλύτερων τάξεων Δημοτικού και Γυμνασίου που παρουσιάζουν σοβαρές μαθησιακές ανεπάρκειες.

 

DETROIT Test Μαθησιακής Επάρκειας

Το Detroit Test of Learning Aptitude (DTLA) είναι ένα ψυχομετρικό κριτήριο το οποίο κατασκευάστηκε για τον εντοπισμό ενδο-ατομικών διαφορών στη νοητική λειτουργία. Η μέτρηση διαφορετικών νοητικών ικανοτήτων επιτρέπει την εκτίμηση δυνατοτήτων και αδυναμιών. Το DTLA αποτελεί την προσαρμογή και στάθμιση στον ελληνικό πληθυσμό των DTLA P:3 και DTLA P:4 και χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση της μαθησιακής επάρκειας μαθητών.

 

  • DTLA P:3

Το DTLA P:3 αποτελείται από 115 ερωτήματα που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αποκτημένων νοητικών, γνωστικών και μαθησιακών ικανοτήτων. Εκτιμά 16 διαφορετικές ικανότητες (Άρθρωση, Εννοιολογική συσχέτιση, Αναπαραγωγή σχεδίου, Ακολουθίες αριθμών, Σχέδιο ανθρώπου, Ακολουθίες γραμμάτων, Κινητικές δοκιμασίες, Ακολουθίες αντικειμένων, Προφορικές δοκιμασίες, Ολοκλήρωση μορφών, Αναγνώριση εικόνων, Αναπαραγωγή προτάσεων, Συμβολικές σχέσεις, Οπτική διάκριση, Αντιθετικές έννοιες, Ακολουθίες λέξεων)  και είναι κατάλληλο για παιδιά ηλικίας 4 έως 7.11 ετών.

 

  • DTLA P:4

Το DTLA P:4 αποτελείται από μια συστοιχία 9 υποδοκιμασιών (Αντιθετικές έννοιες, Ακολουθίες σχεδίου, Αναπαραγωγή προτάσεων, Αναπαραγωγή γραμμάτων, Αναπαραγωγή σχεδίου, Βασικές πληροφορίες, Συμβολικές σχέσεις, Ακολουθίες λέξεων, Ακολουθίες ιστοριών) που μετρούν διαφορετικές αλλά και αλληλοεξαρτώμενες νοητικές ικανότητες. Στον ελληνικό πληθυσμό σταθμίστηκε και χρησιμοποιείται σε παιδιά 8 έως 15.11 ετών.

Τα αποτελέσματα που προκύπτουν και από τα δύο τεστ δίνουν πληροφορίες για τις επιμέρους ικανότητες που εξετάζει η κάθε δοκιμασία αλλά και για τις συνολικές επιδόσεις που προκύπτουν από τις συνθέσεις βαθμολογιών. Οι πληροφορίες που αντλούνται σχετίζονται με την περιοχή του λόγου, της προσοχής και την κινητική περιοχή.

 

Λ-α-Τ-ω Ι – Λ-α-Τ-ω ΙΙ

Το ψυχομετρικό εργαλείο Λ-α-Τ-ω Ι και ΙΙ  είναι ψυχομετρικό εργαλείο γλωσσικής επάρκειας κατάλληλο για παιδιά και εφήβους ηλικίας 4 έως 15.11 ετών.

Οι 17 υποδοκιμασίες είναι χωρισμένες δύο επίπεδα, 10 υποδοκιμασίες για παιδιά ηλικίας 4- 7.11 ετών (1ο επίπεδο) και 7 υποδοκιμασίες για παιδιά ηλικίας 8-15.11 ετών (2ο επίπεδο). 

Το 1ο επίπεδο περιλαμβάνει τις ακόλουθες υποδοκιμασίες:

  1. Εικονο-λεξιλόγιο

  2. Λεξιλόγιο Συσχετισμού

  3. Προσληπτικό λεξιλόγιο

  4. Προφορικό λεξιλόγιο

  5. Άρθρωση

  6. Φωνημική Ολοκλήρωση

  7. Φωνημική Ανάλυση

  8. Φωνημική Διάκριση

  9. Μορφοσυντακτική Κατανόηση

  10. Μορφοσυντακτική ολοκλήρωση

Το 2ο επίπεδο περιλαμβάνει τις ακόλουθες υποδοκιμασίες:

  1. Προφορικό Λεξιλόγιο

  2. Λεξιλόγιο Συσχετισμού

  3. Κατανόηση Ανάγνωσης

  4. Αναγνώριση Λαθών

  5. Ακολουθία Προτάσεων

  6. Συνδυασμός Προτάσεων

  7. Ανάγνωση και Κατανόηση Ιστοριών

Και τα δύο επίπεδα του κριτηρίου εκτιμούν και αξιολογούν δυνατότητες και αδυναμίες στο προσληπτικό σύστημα, στο οργανωτικό σύστημα, στο εκφραστικό σύστημα, στο μορφοσυνατκτικό στοιχείο και στο σημασιολογικό στοιχείο. Επιπρόσθετα το 1ο επίπεδο αξιολογεί και το φωνολογικό στοιχείο.

 

WISC-V

Το Ελληνικό WISC-V είναι η ελληνική έκδοση της κλίμακας νοημοσύνης για παιδιά, Wechsler Intelligent Scale for Children. Η πέμπτη έκδοση του εργαλείου είναι μια πλήρως αναθεωρημένη και επικαιροποιημένη κλίµακα για τη αξιολόγηση της νοηµοσύνης παιδιών. Απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 6-16.11 ετών. Το Ελληνικό WISC-V αποτελείται από επιμέρους κλίμακες, οι οποίες αξιολογούν μια διαφορετική πλευρά της νοημοσύνης, ενώ παράλληλα όλες μαζί αντικατοπτρίζουν την ονομαζόμενη γενική νοημοσύνη του παιδιού. 

Επειδή η νοημοσύνη είναι μια σύνθετη λειτουργία, περιλαμβάνονται 13 επιμέρους κλίμακες, που κάθε μία διερευνά τις διαφορετικές νοητικές ικανότητες, όπως την αφαιρετική σκέψη, τη μνήμη, την κατανόηση κλπ. Μέσα από το άθροισμα των αποτελεσμάτων από τις επιμέρους κλίμακες εξάγεται το Πηλίκο Γενικής Νοημοσύνης. Το Πηλίκο Γενικής Νοημοσύνης είναι ένας ψυχομετρικός δείκτης που υποδηλώνει σφαιρικά τη νοημοσύνη του παιδιού. 

Πέρα από το Πηλίκο Γενικής Νοημοσύνης από τις 13 κλίμακες εξάγονται πέντε επιπλέον διαφορετικοί δείκτες:

  • Δείκτης Λεκτικής Κατανόησης

  • Δείκτης Οπτικοχωρικής Αντίληψης

  • Δείκτης του Ρέοντος Συλλογισμού

  • Δείκτης της Εργαζόμενης Μνήμης

  • Δείκτης Ταχύτητας Επεξεργασίας 

Μέσω των αποτελεσμάτων συλλέγονται πληροφορίες για τον τρόπο που σκέφτεται και λειτουργεί το παιδί σε γνωστικό επίπεδο. Tο γενικό Νοητικό Πηλίκο μας δίνει τη γενική νοητική εικόνα του παιδιού. Έπειτα αναλύονται τα αποτελέσματα από τους υπόλοιπους δείκτες που αφορούν τις επιμέρους γνωστικές λειτουργίες. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα ανάλυσης των ενδο-ατομικών διαφορών του κάθε παιδιού στους τομείς της ανάπτυξης. Το WISC-V χρησιμοποιείται για την εκτίμηση της ψυχολογικής, αναπτυξιακής και μαθησιακής εικόνας του παιδιού και μπορεί να συμβάλλει στον εντοπισμό παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες.

 
 
 

 

Πρόγραμμα Αποκατάστασης Μαθησιακών Δυσκολιών

Η αποτελεσματικότερη παρέμβαση επιτυγχάνεται με την παροχή εξειδικευμένης ενίσχυσης μέσα από οργανωμένα και ολοκληρωμένα προγράμματα που εφαρμόζονται από διεπιστημονική ομάδα, με κύριο στόχο την πολύπλευρη αντιμετώπιση των πρωταρχικών δυσκολιών, αλλά και την πρόληψη δευτερογενών προβλημάτων.

Η προτεινόμενη αντιμετώπιση για το κάθε παιδί/έφηβο που αντιμετωπίζει Δυσκολίες Μάθησης λαμβάνει υπ΄όψιν τις ιδιαιτερότητες, τις δυνατότητες και τις αδυναμίες του, όπως αυτές έχουν διαφανεί με την ολοκλήρωση της εμπεριστατωμένης διαγνωστικής διαδικασίας.

Εφαρμόζοντας πολυαισθητηριακές μεθόδους, κάνοντας χρήση κατάλληλα διαμορφωμένου εκπαιδευτικού υλικού και με δραστηριότητες μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή μέσα σε ένα κλίμα εμπιστοσύνης και αποδοχής, το παιδί/ έφηβος ενισχύεται στις εντοπισμένες δυσκολίες του με στόχο να τις διαχειριστεί με τον πλέον αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο (αναγνωστική δεξιότητα, γλωσσική πρόσληψη και αντίληψη, γλωσσική έκφραση, κατανόηση, γραπτή έκφραση, οργάνωση χρόνου & τρόπου μελέτης μέσα από στρατηγικές μελέτης και μνημονικές τεχνικές). Το πρόγραμμα προσαρμόζεται και τροποποιείται ανάλογα με την πορεία του παιδιού, όπως αυτή διαφαίνεται μέσα από τακτές επαναξιολογήσεις.

Όπου κρίνεται απαραίτητο εφαρμόζεται ψυχοπαιδαγωγική παρέμβαση με στόχο την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης, τη διαχείριση άγχους, τη βελτίωση των σχέσεων με το οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον, την ενεργοποίηση κινήτρων  για μάθηση, την αναγνώριση ικανοτήτων, την αποδοχή των αδυναμιών σε συνδυασμό  με αρχές και τεχνικές που εφαρμόζονται στα πλαίσια ενός μαθησιακού προγράμματος.

Το οικογενειακό περιβάλλον διαδραματίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των μαθησιακών δυνατοτήτων του παιδιού/ εφήβου γι΄αυτό και θεωρείται απαραίτητη η συμβουλευτική παρέμβαση/υποστήριξη των γονέων.

 

Ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται και η συμβολή του σχολικού περιβάλλοντος, γι΄αυτό στα πλαίσια του θεραπευτικού προγράμματος επιδιώκεται επικοινωνία και συνεργασία με το σχολικό πλαίσιο ανά τακτά χρονικά διαστήματα.